Skip to main

CA4: Y Defnydd o Wrthfiotigau ac Ymwrthedd Gwrthficrobaidd

Mae'r wers hon yn cyflwyno myfyrwyr i'r bygythiad iechyd cyhoeddus byd-eang cynyddol a achosir gan ymwrthedd gwrthficrobaidd (AMR) trwy arbrawf plât agar.

Sgroliwch i lawr am ragor o wybodaeth ac i lawrlwytho adnoddau.

Download the complete lessonLawrlwytho PDF
Amcanion dysgu
Bydd pob myfyriwr yn:
  • Deall nad yw gwrthfiotigau yn gweithio ar firysau, gan fod gan facteria a firysau strwythurau gwahanol
  • Deall bod bacteria'n addasu drwy'r amser i ddatblygu ffyrdd o beidio â chael eu lladd gan wrthfiotigau - gelwir hyn yn ymwrthedd i wrthfiotigau
  • Deall bod cymryd gwrthfiotigau yn effeithio hefyd ar eich bacteria defnyddiol, nid dim ond y rhai sy'n achosi haint
  • Deall y gall bacteria sydd ag ymwrthedd i wrthfiotigau gael eu cario gan bobl iach neu sâl a gellir eu trosglwyddo'n dawel i eraill
  • Deall bod ymwrthedd i wrthfiotigau yn lledaenu rhwng gwahanol facteria yn ein corff
  • Deall bod rheoli ymwrthedd i wrthfiotigau yn gyfrifoldeb i bawb, gan gynnwys chi
Bydd y rhan fwyaf o fyfyrwyr yn:

.

Gwybodaeth Gefndir

Mewn rhai achosion, mae angen help ar y system imiwnedd. Mae gwrthficrobau yn feddyginiaethau a ddefnyddir i ladd neu arafu twf microbau. Mae gwrthfiotigau naill ai'n facterioleiddiol, sy'n golygu eu bod yn lladd y bacteria, neu maen nhw'n facteriostatig, sy'n golygu eu bod yn arafu twf bacteria.

Mae bacteria'n addasu drwy'r amser i ddatblygu ffyrdd o beidio â chael eu lladd gan wrthfiotigau. Gelwir hyn yn ymwrthedd i wrthfiotigau. Mae ymwrthedd yn datblygu oherwydd mwtaniadau yn y DNA bacteriol. Gall bacteria ag ymwrthedd i wrthfiotigau gael eu cario gan bobl iach neu sâl a gallant ledaenu i eraill yn union fel y byddai mathau eraill o ficrobau, er enghraifft trwy ysgwyd llaw neu gyffwrdd â phob math o arwynebau ar anifeiliaid, llysiau neu fwyd lle mae bacteria'n bresennol.

Mae ymwrthedd i wrthfiotigau yn digwydd mewn bacteria a geir yn y corff, mewn anifeiliaid neu yn yr amgylchedd, oherwydd gorddefnyddio a chamddefnyddio gwrthfiotigau. Po fwyaf aml y bydd rhywun yn cymryd gwrthfiotigau, y mwyaf tebygol ydyn nhw o ddatblygu bacteria sy'n gwrthsefyll gwrthfiotigau yn eu corff. Er mwyn atal ymwrthedd, dim ond yn unol â phresgripsiwn meddyg neu nyrs y dylid cymryd gwrthfiotigau.

Yn y cynllun gwers hwn, bydd myfyrwyr yn dysgu sut mae gwrthfiotigau'n gweithio i ladd bacteria a sut mae bacteria'n datblygu ymwrthedd i wrthfiotigau. Byddan nhw'n dysgu nad yw pob gwrthfiotig yn driniaethau effeithiol ar gyfer pob bacteria ac mai dyna pam ei bod yn bwysig cymryd gwrthfiotigau yn unol â phresgripsiwn meddyg.

Gweithgareddau
Prif weithgaredd:
  • Arbrawf plât agar gwrthfiotigau
Fideo Prif Weithgaredd
Gweithgareddau estyn:
  • Fideo am cyflwyniad i wrthfiotigau
  • Fideo am sut mae ymwrthedd i wrthfiotigau yn digwydd
  • Gêm gwir neu anwir am wrthfiotigau
  • Ysgrifennu traethawd
  • Gweithgareddau trafodaethau dosbarth
Dolenni i'r cwricwlwm

Gwyddoniaeth:

  • Meddwl gwyddonol
  • Sgiliau a strategaethau arbrofol
  • Dadansoddi a gwerthuso

ABCh/ACRh:

  • Iechyd ac atal

Saesneg:

  • Darllen
  • Ysgrifennu

Celf a Dylunio:

  • Cyfathrebu graffig
Deunyddiau Ategol
Taflenni athrawon
Hand Washing and Nose Blowing Flashcards
Taflenni gwaith myfyrwyr
SW1 Picture Sequencing
SW2 Healthy Hands Washing Progress Chart