Mae brechiadau wedi bod yn un o'r dulliau mwyaf effeithiol o atal clefydau ac maen nhw wedi helpu i leihau marwolaethau sy'n gysylltiedig â chlefydau heintus ledled y byd. Maen nhw wedi'u cynllunio i atal clefydau, yn hytrach na thrin clefyd ar ôl i chi ei ddal.

Gellir gwneud brechlyn o fersiynau gwan neu anactif o'r un microbau sy'n ein gwneud ni'n sâl. Mewn rhai achosion, mae'r brechlynnau'n cael eu gwneud o gelloedd sy'n debyg i gelloedd y microb sy'n ein gwneud yn sâl, ond dydyn nhw ddim yn gopïau union yr un fath. Mae brechlynnau asid riboniwcleig negesydd newydd (mRNA), fel rhai o'r brechlynnau COVID-19, yn dysgu ein celloedd sut i wneud protein, neu ddarnau o brotein, i sbarduno ymateb imiwnedd y tu mewn i'n cyrff. Trwy bob un o'r mecanweithiau hyn, mae ymateb imiwnedd yn cael ei sbarduno yn ein cyrff ac yn cynhyrchu gwrthgyrff. Dyma pam y gall pob brechlyn ein hamddiffyn rhag cael ein heintio â gwahanol glefydau. Er bod brechlynnau mRNA yn newydd i'r cyhoedd, mae ymchwilwyr wedi bod yn ymchwilio i hyn ers degawdau. Mae pob brechlyn, ni waeth at ba glefyd y mae'n cael ei gynhyrchu, yn mynd trwy brosesau trylwyr er mwyn sicrhau eu bod yn ddiogel ac yn effeithiol cyn iddyn nhw gael eu cynnig i'r cyhoedd.

Mae imiwnedd poblogaeth yn fath o imiwnedd sy'n digwydd pan fydd brechu cyfran o boblogaeth yn darparu amddiffyniad i unigolion heb eu brechu. Os yw digon o'r boblogaeth yn cael ei brechu, mae unigolion heb eu brechu yn llai tebygol o ddod i gysylltiad â'r clefyd oherwydd ei fod yn llai cyffredin. Mae'n bwysig cynnal imiwnedd poblogaeth gan nad yw rhai pobl yn gallu cael brechiadau.

Yn y cynllun gwers hwn, mae myfyrwyr yn gwylio cyfres o fideos ac yn cymryd rhan mewn trafodaeth dosbarth ynghylch sut mae brechlynnau'n gweithio i'n hamddiffyn rhag haint. Maen nhw'n cymryd rhan hefyd mewn dadl i ddeall gwahanol safbwyntiau o frechlynnau ac i ddysgu sut mae modd defnyddio ffeithiau i fynd i'r afael â chamsyniadau cyffredin.