Skip to main

CA4: Microbau Niweidiol

Yn y wers hon, mae archwiliad agos o wahanol afiechydon yn dangos i fyfyrwyr sut a lle mae microbau niweidiol yn achosi afiechyd. Mae myfyrwyr yn profi eu gwybodaeth am ficrobau sy'n achosi clefydau trwy ymchwilio i wahanol afiechydon a sut gallant effeithio ar y gymuned.

Sgroliwch i lawr am ragor o wybodaeth ac i lawrlwytho adnoddau.

Download the complete lessonLawrlwytho PDF
Amcanion dysgu
Bydd pob myfyriwr yn:
  • Deall sut gall microbau niweidiol (pathogenau) drosglwyddo o berson i berson
  • Deall y gall microbau weithiau ein gwneud yn sâl ac achosi haint
  • Deall bod gwahanol heintiau yn achosi gwahanol symptomau
  • Deall sut mae teithio byd-eang wedi dylanwadu ar ledaeniad clefydau
Bydd y rhan fwyaf o fyfyrwyr yn:
  • Deall sut mae clefydau heintus yn effeithio ar y gymuned leol
Gwybodaeth Gefndir

Gall rhai microbau fod yn niweidiol i bobl a gallant achosi clefydau: mae'r firws Influenza yn achosi'r ffliw, gall bacteria Campylobacter achosi gwenwyn bwyd, a gall ffyngau dermatoffyt, fel Tarwden, achosi clefydau fel tarwden y traed a tarwden (ringworm). Gelwir microbau fel y rhain yn bathogenau. Gall pob microb pathogenaidd ein gwneud yn sâl mewn gwahanol ffyrdd.

Dywedir bod rhywun sy'n sâl oherwydd microb niweidiol sy'n achosi clefyd, wedi'i heintio. Gall llawer o ficrobau niweidiol drosglwyddo o un person i'r llall drwy nifer o wahanol lwybrau – aer, cyffwrdd, dŵr, bwyd, aerosolau (fel tisiadau ac anwedd dŵr), anifeiliaid, ac ati. Dywedir bod clefydau a achosir gan ficrobau o'r fath yn glefydau heintus.

Yn y cynllun gwers hwn, mae myfyrwyr yn darganfod y gwahanol fathau o glefydau heintus a achosir gan ficrobau niweidiol a'u nodweddion. Maen nhw'n archwilio sut gall clefydau heintus ledaenu ac yn ystyried sut byddent yn rheoli brigiad o achosion.

Gweithgareddau
Prif weithgaredd:
  • Microbau niweidiol a'u clefydau
Fideo Prif Weithgaredd
Gweithgareddau estyn:
  • Microbau niweidiol - llenwi'r bylchau
  • Trafodaeth am senario gweithgarwch brigiad o achosion
  • Llinell amser clefydau heintus
Dolenni i'r cwricwlwm

Gwyddoniaeth:

  • Gweithio'n wyddonol
  • Agweddau gwyddonol
  • Sgiliau ac ymchwiliadau arbrofol

Bioleg:

  • Clefydau trosglwyddadwy
  • Strwythur a swyddogaeth organebau byw
  • Celloedd a threfniant
  • Maeth a threuliad

ABCh/ACRh:

  • Iechyd ac atal
  • Saesneg:
  • Darllen
  • Ysgrifennu

Celf a Dylunio:

  • Cyfathrebu graffig
Deunyddiau Ategol
Taflenni athrawon
Hand Washing and Nose Blowing Flashcards
Taflenni gwaith myfyrwyr
SW1 Picture Sequencing
SW2 Healthy Hands Washing Progress Chart