Skip to main

CA3: Brechiadau

Yn y wers hon, bydd myfyrwyr yn cymryd rhan mewn efelychiad i weld sut mae brechlynnau'n cael eu defnyddio i atal heintiau rhag lledaenu ac i ddarganfod arwyddocâd imiwnedd poblogaeth.

Sgroliwch i lawr am ragor o wybodaeth ac i lawrlwytho adnoddau.

Download the complete lessonLawrlwytho PDF
Amcanion dysgu
Bydd pob myfyriwr yn:
  • Deall bod gan y corff dynol lawer o amddiffynfeydd naturiol i ymladd haint, gan gynnwys y tair prif linell amddiffyn
  • Deall bod brechlynnau'n helpu i atal amrywiaeth o heintiau bacteriol a firol
  • Deall nad yw'r heintiau mwyaf cyffredin fel annwyd cyffredin neu ddolur gwddf yn cael eu hatal gan frechlynnau
Bydd y rhan fwyaf o fyfyrwyr yn:

.

Gwybodaeth Gefndir

Yn gyffredinol, mae ein system imiwnedd yn ymladd unrhyw ficrobau pathogenaidd a all fynd i mewn i'n cyrff ac yn helpu i'n cadw'n iach. Mae ganddi dair prif linell amddiffyn:

  • Atal pathogenau rhag mynd i mewn i'n corff
  • Celloedd gwyn y gwaed amhenodol
  • Celloedd gwyn y gwaed penodol

Gallwn helpu ein system imiwnedd i ymladd microbau trwy gael ein brechu. Defnyddir brechlynnau i atal heintiau, yn hytrach nag i'w trin. Gall brechlyn fod wedi'i wneud o fersiynau gwan neu anactif o'r un microbau sy'n ein gwneud yn sâl. Mewn rhai achosion, mae'r brechlynnau'n cael eu gwneud o gelloedd sy'n debyg i gelloedd y microb sy'n ein gwneud yn sâl, ond nid ydynt yn gopïau union yr un fath. Mae brechlynnau asid riboniwcleig negesydd newydd (mRNA), fel rhai o'r brechlynnau COVID-19, yn dysgu ein celloedd sut i wneud protein, neu ddarnau o brotein, i sbarduno ymateb imiwnedd y tu mewn i'n cyrff. Trwy bob un o'r mecanweithiau hyn, mae ymateb imiwnedd yn cael ei sbarduno yn ein cyrff ac yn cynhyrchu gwrthgyrff. Dyma pam y gall pob brechlyn ein hamddiffyn rhag cael ein heintio â gwahanol glefydau. Er bod brechlynnau mRNA yn newydd i'r cyhoedd, mae ymchwilwyr wedi bod yn ymchwilio i hyn ers degawdau. Mae pob brechlyn, ni waeth at ba glefyd y mae'n cael ei gynhyrchu, yn mynd trwy brosesau trylwyr er mwyn sicrhau eu bod yn ddiogel ac yn effeithiol cyn cael eu cynnig i'r cyhoedd.

Yn y cynllun gwers hwn, mae myfyrwyr yn archwilio'r cysyniad o imiwnedd poblogaeth a sut gall brechu mwyafrif helaeth o'r boblogaeth amddiffyn pawb. Maen nhw'n dysgu hefyd bod angen gwahanol frechlynnau i atal gwahanol heintiau, a bod y mathau o frechlynnau sydd eu hangen yn dibynnu ar ble rydym ni'n byw ac yn teithio.

Gweithgareddau
Prif weithgaredd:
  • Senario imiwnedd poblogaeth
Fideo Prif Weithgaredd
Gweithgareddau estyn:
  • Gweithgaredd map y byd
Dolenni i'r cwricwlwm

Gwyddoniaeth:

  • Gweithio'n wyddonol
  • Celloedd a threfniant
  • Sgiliau ac ymchwiliadau arbrofol
  • Dadansoddi a gwerthuso

ABCh/ACRh:

  • Iechyd ac atal

Saesneg:

  • Darllen
  • Ysgrifennu

Daearyddiaeth:

  • Daearyddiaeth ddynol a ffisegol
  • Sgiliau daearyddol a gwaith maes
Deunyddiau Ategol
Taflenni athrawon
Hand Washing and Nose Blowing Flashcards
Taflenni gwaith myfyrwyr
SW1 Picture Sequencing
SW2 Healthy Hands Washing Progress Chart